Lejkowiec labiryntowy (Agelena labyrinthica)

Podczas dzisiejszego spaceru udało mi się zaobserwować i sfotografować lejkowca labiryntowego (Agelena labyrinthica). Jest to pająk z rodziny lejkowcowatych (Agelenidae), który – choć może nie jest tak charakterystycznie kolorowy czy wzorzysty jak krzyżaki lub tygrzyki – może być stosunkowo łatwy do rozpoznania i zapamiętania. A wszystko to z powodu bardzo charakterystycznej lejkowatej sieci, od kształtu której bierze swą nazwę.

Photo: @bowess CC BY-SA 4.0

Lejkowiec labiryntowy to pająk średniej wielkości, zazwyczaj dorastający do 1,5 cm długości (nie wliczając długości nóg, oczywiście). Jego ciało jest dość smukłe, ubarwione w odcieniach szarości, brązu i beżu, często z charakterystycznym, ciemniejszym wzorem na odwłoku. Dość standardowo dla pająków to samice są większe i tęższe w odwłoku.
Nogi lejkowca są długie i owłosione, idealne do szybkiego biegania. I tak właśnie pająk porusza się po sieci - bardzo szybkim i zwrotnym biegiem.

Wypatrywanie osobnika byłoby jak szukanie igły w stogu siana. Dlatego należy spojrzeć pod nogi i na suchych łąkach lub w ogrodzie wypatrzeć gęsty dywanik utkany z pajęczyny, rozciągnięty nisko nad ziemią, często między źdźbłami traw czy na niskich roślinach. Ta struktura rozszerzająca i zawijająca się lejkowato nie służy do łapania owadów w locie, ale nastawiona jest na ofiary biegające po ziemi. Nieszczęśnik wbiega na płaski fragment sieci, zaplątuje odnóże lub kilka odnóży, a pająk, wyczuwając drgania, błyskawicznie wybiega z najwęższej części lejka - środka "labiryntu". Jest to jego rurowata kryjówka, biegnąca od środka płaskiej sieci w dół, często do zagłębienia w ziemi, pod kamień czy w gęstsze poszycie roślinne.

Photo: @bowess CC BY-SA 4.0

Choć sieć lejkowca wydaje się strukturą mniej uporządkowaną od sieci krzyżaków, to jest w istocie konstrukcją dość finezyjną, gdyż doskonale przenosi do najwęższej części lejka drgania wywoływane przez wpadające w nią owady. Gdy ofiara wpadnie w sieć, lejkowiec w mgnieniu oka wypada z kryjówki, obezwładnia delikwenta jadem i wciąga do środka lejka, gdzie może spokojnie skonsumować posiłek.

Samice lejkowca labiryntowego sprawują opiekę nad potomstwem. W pobliżu swojej sieci budują specjalne kokony jajowe, których pilnują, a po wykluciu się młodych, nadal pozostają w ich pobliżu przez jakiś czas. Młode lejkowce zimują w sieci matki i rozchodzą się "w świat' dopiero wiosną.

Photo: @bowess CC BY-SA 4.0

Lejkowiec labiryntowy, choć posiada gruczoły i kolce jadowe, jest całkowicie nieszkodliwy dla ludzi. Nie jest agresywny, ba - jest wyjątkowo skłonny do ucieczki już pod wpływem drgań wywołanych przez ludzkie kroki, a jego jad jest zbyt słaby, by zagrozić człowiekowi.
Aby sfotografować samicę widoczną na powyższych zdjęciach musiałam chwilę posiedzieć przy pajęczynie i zaczekać, aż właścicielka konstrukcji uzna, że skoro już nikt nie tupie, to warto sprawdzić stan sieci.

Zdjęcia udostępniam na licencji Creative Commons - uznanie autorstwa, na tych samych warunkach.

Lejkowiec labiryntowy (Agelena labyrinthica), Wesółka, Dolny Śląsk, 14 czerwca 2025
Agelena labyrinthica, die Labyrinthspinne, Wesółka, Lower Silesia, taken 14th of June 2025
Camera: Lumix DMC-FZ1000